Heleen Esser (socioloog) en Claire Loots (huisarts) zijn oprichters van Geneeskeuze en Leading Doctors, een Stichting die het welzijn in de zorg vergroot –van medici én patiënten- door duurzame inzetbaarheid te versterken.
Zij werden geïnterviewd door Maryse Besseler-Roelofsen.
Heleen Esser
Beknopte Biografie
In Amsterdam
studeerde ik sociologie en daarna werkte ik 2 jaar in een HR-baan, waar ik erg ongelukkig van werd. Ik ben bovenmatig geïnteresseerd in menselijk gedrag en waarom mensen doen wat ze doen, ik hou
ervan om sociale processen in kaart te brengen en de onbesproken thema’s bespreekbaar te maken. In 2012 koos ik bewust voor het trainersvak en begon ik in een leer-werktraject in de Belgische
Ardennen bij een mooi trainingsbureau. Vanaf toen werk ik als zelfstandig trainer-coach in met name de medische wereld en advocatuur. Alles rondom thema’s als persoonlijke ontwikkeling,
communicatievaardigheden en talentontwikkeling vind ik te gek. Al vanaf mijn 18e ben ik zelf nierpatiënt, en afgelopen jaar heb ik een nieuwe nier van mijn vader gekregen. Dat maakt
mij naast trainer in de medische wereld ook nierpatiënt wat erg waardevol is voor mijn werk. In 2013 richtte ik met Claire samen Geneeskeuze op, in 2019 volgde Stichting Leading Doctors. Met mijn
gezin woon ik samen in Driebergen.
Leeftijd: 37
Kinderen: Guusje van 5, Kiek van 3
Hobby’s: Nieuwe plannen maken met Claire, buiten sporten, struinen op rommelmarkten, naar buiten met de kids, mooi weer zeiler, met vrienden en fijne mensen pizza’s bakken in de tuin
Wat zijn uw goede- en slechte eigenschappen:
Goede: positief, enthousiast, what you see is what you get, levenslustig, scherp, ik zie snel dingen voor me en handel ernaar.
Slechte: ongeduldig, weinig van de details, soms wat ongenuanceerd….
Wat is uw talent: Sociaalvaardig en oprecht nieuwsgierig; ik wil weten hoe het zit (in sociale setting) waarom mensen doen wat ze doen! Hoe een nieuw apparaat werkt interesseert me daarentegen helemaal niets ;-)
Favoriete boek: Laatst las ik ‘de ontdekking van Urk’, dit soort boeken fascineren mij enorm. Hoe gaat het er in zo’n gemeenschap aan toe? Een inkijkje in een uniek dorp, alsof ik er zelf even woon.
Luistertip: Podcasts voor in de auto, bijvoorbeeld ‘Teun & Gijs vertellen alles’, ‘de plantage van mijn voorouders’ ‘El tarangu’ of ‘Hidden Brain’ vind ik geweldig. Klassieke muziek voor als ik thuis ben. En Kinderen voor Kinderen en K3 stonden in mijn meest geluisterde lijst van Spotify van dit jaar… dus dan weet je het wel!
Favoriete kledingstijl: Casual, gekleurd en vlot met sneakers
Favoriete zanger: Freddy Mercury, John Mayer, Huub van der Lubbe
Rolmodel/Wie inspireert u: Tracy Edwards (Google haar!)
Huidige Functie: Medeoprichter Stichting Leading Doctors, en daar doen we de meest toffe dingen mee! Ook met Buro Open Deur geef ik bij verschillende opdrachtgevers trainingen: rondom gedrag, communicatie en persoonlijk leiderschap.
Claire Loots
Beknopte Biografie
Ik studeerde geneeskunde in Amsterdam, promoveerde voor mijn coschappen bij de kinder-maagdarmlever geneeskunde. Voor die promotie woonde ik 1,5 jaar met veel plezier in Australië waar ik naast het onderzoek vele mooie avonturen beleefde. Tijdens mijn coschappen realiseerde ik me dat ik huisarts wilde worden, en geen specialist in het ziekenhuis zoals ik altijd dacht. Ik werkte 1 jaar als ANIOS interne en IC voor de huisartsopleiding. Tijdens de huisartsopleiding kreeg ik 2 dochters, de 3e dochter werd vlak na het afronden van de opleiding geboren. Ik werk als waarnemend huisarts. Na mijn coschappen richtte ik samen met Heleen Esser ‘Geneeskeuze’ op en in 2019 ‘Stichting Leading Doctors’. Sinds 1 jaar woon ik samen met mijn vriend en onze dochters in Driebergen.
Leeftijd: 38 jaar
Kinderen: 3 dochters: Pom 7 jaar, Fess 5 jaar, Bobbie 2,5 jaar
Hobby’s: Hardlopen, eigenlijk ben ik voor alle buitensporten te porren zoals skiën, zeilen, kitesurfen, schaatsen, fietsen maar mijn grootste ‘hobby’ is mijn gezin met jonge 3 kinderen (en op dit moment een grote verbouwing en verhuizing) waardoor al die andere dingen op een lager pitje staan.
Wat zijn uw goede- en slechte eigenschappen:
Goede: ik kan dingen in beweging brengen, kan doorzetten. Als het nodig is kan ik moedig zijn. Slechte: ik kan doordrammen, alles NU willen doen.
Wat is uw talent: Ik hou van avonturen en kijk met een open blik de wereld in. Ik kijk altijd naar wat WEL kan en waar de mogelijkheden liggen. Ik ben daadkrachtig en verbindend.
Favoriete boek
- Daantje de wereldkampioen - Roald Dahl
- Zorg voor je mensen - Marijn Houwert
- Long walk to freedom - Nelson Mandela
- Ik geef je de zon – Jandy Nelson
Luistertip
- Podcast van Brene Brown – Unlocking us
- KoffieCo de Podcast
- De Poemas - Niets kan mij nog stoppen
- Moulin rouge - Come what may
- Les miserables – Do you hear the people sing?
- Cellosuites van Bach (gespeeld door Pieter Wispelwey)
Favoriete kledingstijl: Beetje stoer, beetje mee met de tijd, loop graag op gympies of stoere hakken
Favoriete zanger: Ludovico Einaudi (is eigenlijk geen zanger…)
Rol model/Wie insipeert u: Nelson Mandela, Carina Hilders, Tracey Edwards, mijn oom Jaap Voigt
Huidige Functie
- Waarnemend huisarts
- Oprichter Stichting Leading Doctors
- Docent Medisch Leiderschap Huisartsopleiding Amsterdam UMC locatie AMC
Maryse sprak met Heleen en Claire gedurende de Covid pandemie online via Zoom.
Waarom zijn jullie letterlijk en/of figuurlijk “Dokters op Hakken”?
Claire: Figuurlijk omdat ik lef heb, maar vooral samen met Heleen. Wij vinden net andere dingen spannend, waardoor we elkaar vaak over de drempel kunnen helpen, waardoor lef en moed ontstaan voor de dingen die wij echt belangrijk vinden. Voor mij is een “dokter op hakken” een vrouw die verandering teweegbrengt. Samen kunnen wij dat: wij hebben lef en durven ons uit te spreken in de medische wereld. We hebben de afspraak gemaakt dit te doen zolang het leuk is en er vraag naar is, en dat is er!
Heleen: Wij kunnen niet anders dan dit doen. Wij vinden dit samen leuk, zijn innovatief en altijd bezig met plannen. Maar we voelen vooral de noodzaak, ik ook vanuit de rol als chronisch nierpatiënt. Ik zit vaak aan de andere kant van de tafel in de spreekkamer waarbij ik zoveel verschil zie tussen dokters; van extreem bevlogen naar totaal ongeïnteresseerd. Daardoor vind ik dit onderwerp, ook als socioloog, mega interessant. Hoe houden de bevlogen dokters die bevlogenheid vast, in een systeem dat op zoveel manieren aan hen trekt?
Claire: Het helpt dat we stoere, nuchtere vrouwen zijn.
CARRIÈRE
Hoe is jullie carrière begonnen?
Claire: Ik wist van jongs af aan dat ik dokter wilde worden. Ik was van het type dat dacht dat ik sowieso medisch specialist in het ziekenhuis zou worden, het liefst hoogleraar. Ik ben voor mijn coschappen gepromoveerd binnen de kinder-MDL, waarvan een deel in Australië. Promotie was op dat moment echt een andere vibe dan doorrennen in die geneeskunde-trein. In die tijd waren er ook een aantal grote life-events, met onder andere het overlijden van mijn vader, waardoor ik ging nadenken. Wie ben ik? Wat vind ik belangrijk? Dit ging verder tijdens mijn coschappen, waar ik mede zag hoe weinig het over de mens achter de patiënt ging. Mede vanwege mijn leeftijd en de ervaring die ik op dat moment al had, verbaasde ik mij hier oprecht over. Aan het eind van mijn coschappen kwam ik bij de huisartsgeneeskunde terecht, waar ik opeens elke dag fluitend naar mijn werk fietste. Ik ging toen met de mensen om mij heen in gesprek over deze belangrijke beroepskeuze, van geen medisch specialist in het ziekenhuis naar huisarts, en merkte hoeveel dit teweeg bracht. Hierin miste ik ook de allerbelangrijkste vragen: “wie ben jij als mens en hoe wil jij je leven leiden?” Hierna besprak ik dit met Heleen en is eigenlijk heel snel Geneeskeuze ontstaan (2013). Begonnen door gewoon te doen. Heleen had hierbij de coach-inhoudelijke achtergrond en ik de vragen vanuit de artsen. De laatste jaren kregen we steeds meer aanvragen of we ook iets konden doen rondom medisch leiderschap, talentontwikkeling en samenwerking. Geneeskeuze vonden we niet meer passend, en zo is Leading Doctors ontstaan, waarvan ons doel is om de zorg beter te maken. Uiteindelijk is het een stichting geworden, omdat dat meer bijdraagt aan ons gedachtegoed en we zo laagdrempelig meerdere mensen konden betrekken. Inmiddels hebben we hiermee al duizenden mensen kunnen bereiken.
Heleen: Ik heb Sociologie gestudeerd en geef veel trainingen aan verschillende beroepsgroepen. Ik herinner me nog goed dat Claire met het eerste idee bij mij kwam (we waren al jaren vriendinnen), waar snel Geneeskeuze uit ontstond. De afgelopen jaren zijn we als het ware meegegroeid met onze doelgroep, van coassistent tot medisch specialist, waardoor we nu door de verschillende lagen heen kunnen acteren en verbinding kunnen creëren, taboes kunnen doorbreken en thema’s aan de kaak kunnen stellen.
Claire: Heleen kan hierin frisse, taboedoorbrekende vragen stellen omdat ze niet als ik onderdeel is van dit systeem. Dat maakt dat onze samenwerking zo goed werkt.
Welke beslissing was voor jullie carrière doorslaggevend?
Claire: Er zijn een aantal punten geweest waarop ik echt bewust merkte dat het kwartje een bepaalde kant op viel, bijvoorbeeld bij de beslissing dat ik ging promoveren, dat ik zelfs nog weet waar ik deze keuze maakte (op een zeilboot midden op de Noordzee).
Heleen: Het moment dat ik na lang aarzelen mijn baan opzei waarin ik ongelukkig was, gaf zo’n gevoel van opluchting en vrijheid. Ik zat eigenlijk in die baan omdat ik dacht dat dat van me verwacht werd, maar met nul intrinsieke interesse o.i.d. Na een aantal gesprekken met een coach en goede vrienden en familie wist ik dat ik het trainersvak in wilde. Op dat moment heb ik echt de knop omgezet en alleen nog maar gewerkt en opleidingen gedaan binnen dit vakgebied.
Maar ook de keuze om te ondernemen, dus niet voor een baas te werken, is de beste keuze die ik heb kunnen maken. Ik zou nu niet meer anders kunnen en willen werken.
Hoe maak je als dokter de juiste keuze?
Heleen: Binnen de medische wereld lopen de rationele en de gevoelsmatige wereld vaak niet synchroon: dus met je hoofd bedenk je wat en waarom je iets wil. Maar voelt dat eigenlijk wel echt zo? Als je wakker ligt van het feit of je de juiste keuze maakt, is dat vaak een heel belangrijk teken dat ratio en gevoel niet op één lijn liggen.
Claire: We zijn als dokters zo gefocust op dat ene doel, dat we maar blijven doorgaan. Hierdoor staan we minder open voor andere levenskeuzes. Dan moet er best wel veel gebeuren om dat duidelijk te krijgen als het moment daar wel is.
Heleen: En het is ook daadwerkelijk lastiger in jullie vak. Als je A zegt komen B, C, D en E meestal vanzelf. Zo rol je door en door en blijft die trein gewoon doorrijden. Het is zo goed om af en toe eens uit te stappen, in de zon te gaan zitten op een bankje met koffie, om je heen te kijken en om jezelf af te vragen of je weer door wil in dezelfde trein of dat je misschien wil overstappen.
MOTIVATIE
Wie zijn jullie rolmodellen?
Heleen: Pippi Langkous: ze is taboedoorbrekend, ze heeft een frisse blik op de wereld, humor en staat open voor iedereen. Ze leeft haar eigen leven, trekt haar eigen plan maar wel met heel veel liefde en warmte naar haar omgeving. Heel vaak zet ik Pippi even op mijn schouder en denk ik “hoe zou zij dit aanpakken?” Maar ook Tracy Edwards, de eerste vrouwelijke zeilster die met een volledig vrouwelijke crew de Whitbread Round the World Yachtrace volbracht. Ondanks vele tegenslagen heeft ze dit helemaal zelfstandig georganiseerd en geregeld, inclusief sponsoren. Vooral dus mensen die het gewoon gaan doen!
Claire: Nelson Mandela: ondanks alle ontberingen en tegenstand altijd achter zijn mening blijven staan, waardoor er ook daadwerkelijk veranderingen hebben plaatsgevonden.
Heleen: Claire is een beetje de Nelson Mandela binnen de gezondheidszorg.
Claire: Ik denk echt dat de wereldgeschiedenis gemaakt wordt door individuen die opstaan en zeggen: “zo kan het niet langer”. We denken allemaal dat verandering moeilijk is, en dat is het ook, maar als je maar standvastig bent en ervoor blijft gaan dan is er wel verandering mogelijk. Een mooi voorbeeld daarvan vind ik Carina Hilders: hoogleraar medisch leiderschap, voorzitter Raad van Bestuur, gynaecoloog en moeder. Toen ik haar vroeg wat ze het belangrijkste vond, zei ze: dat ik moeder ben. Dat vond ik zo gaaf en dat bevestigde mij dat ik dus zowel een goede moeder kan zijn als een carrièrevrouw zonder plafond.
Heleen: Dat is ook het mooie aan Leading Doctors, we denken groot, maar doen klein. Het begint met kleine stapjes, want dan ontstaat er beweging en kom je weer verder.
Wat zijn jullie toekomstige doelen?
Claire: Onze slogan is “Gezonde en duurzame zorg voor zowel medici als patiënten”. Ons eerste focus is om de medici hierin mee te krijgen, want zij hebben echt een sleutelpositie. Een deel hiervan valt onder persoonlijk leiderschap. Hierin vinden we welzijn, menselijkheid en het ondersteunen van je veerkracht erg belangrijk. Maar ook dat dokters zelf de leiding nemen over de inrichting en de kwaliteit van de zorg, waarbij de inhoud van de zorg voorop wordt gesteld en niet het systeem waar de inhoud is verloren.
Heleen: Zoals je hoort, we hebben grootse dromen. We hebben ook niet de illusie dat we dit allemaal zelf kunnen doen, maar wat we willen is inspireren en verbinden, met als doel het creëren van een olievlek waarin mensen uit de medische wereld dit oppakken en het zelf kunnen implementeren in hun eigen ziekenhuis.
Claire: Er zijn denk ik veel collega’s die dit willen of voelen, maar zich nu nog roepende in de woestijn voelen. En deze mensen proberen we juist met elkaar te verbinden, zodat ze ook weten dat ze niet alleen zijn.
Heleen: Zoek hierin ook gelijkgestemden. Dit is veel motiverender en aanstekelijker dan je blijven afzetten tegen de oude garde.
Wat zijn jullie tips voor jonge dokters over het combineren van werk/privé?
Heleen: Het begint altijd met: “wat vind ik echt belangrijk?” Ik worstel er ook mee, want je kan niet alle rollen 24/7 uitvoeren, dat gaat niet. Het is belangrijk dat je voor jezelf weet wat goed voor jou is of voelt. Zo wil ik graag drie keer per week sporten. Dat plan ik, heel bewust in. Het is belangrijk voor mijn gezondheid en ook een moment om mijn even rust te hebben, hardlopen zonder muziek helpt daarbij. Hetzelfde geldt voor eten: als ik niet één keer per week boodschappen bestel, is de verleiding heel groot om ongezond eten te bestellen. Hierdoor ben ik meer in balans en voel ik me fitter.
Claire: Heleen heeft 8 maanden geleden een niertransplantatie ondergaan en loopt nu gewoon weer zeven kilometer hard. Dit is de manier waarop Heleen de dingen aanpakt en die voor haar heel goed werken.
Heleen: Het zit hem vooral in heel goed weten wat ik zelf nodig heb, zo kijk ik naar alles in het leven. Ik wil bijvoorbeeld drie avonden per week mijn kinderen in bed kunnen leggen. Natuurlijk is dit niet altijd haalbaar, maar na een drukke week probeer ik een rustig weekend of een minder drukke week te plannen om ook echt weer even op te laden en dat weer in balans te brengen. Ik blijf daar goed met mijn vriend over praten en vooruitkijken naar de week, zodat we dingen waar nodig kunnen aanpassen. Dit is natuurlijk voor iedereen verschillend en vooral voor artsen lastig, want die zitten in een veel strakker weekritme. Maar het begint met weten wat belangrijk voro je is, dan kan je het pas écht belangrijk gaan maken.
Claire: Heleen kan dit van nature erg goed, ik vind dit echt lastig. Ik vind het heel ingewikkeld om de balans te houden tussen mijn ambities met Leading Doctors, hoe ik als huisarts wil werken en mijn gezin met drie jonge kinderen. Hierdoor maak ik vaak geen keuzes hiertussen, waardoor ik in de knel kom en soms tegen de lamp loop qua drukte.
Heleen: Daarbij is Claire ook mega ambitieus en wil ze zo snel mogelijk haar doelen bereiken, waarbij ik meer stap voor stap denk. Claire zet binnen Leading Doctors de lijnen uit en bedenkt de strategie. Ik loop als het ware de gaten dicht in het hier en nu, en haal Claire soms weer even terug naar de realiteit. Dat is waarom het samen zo goed werkt.
Claire: Heleen zegt soms ook gewoon dat iets er niet bij kan, als ik weer een extra project wil oppakken. Dit levert weleens tranen op en is echt een struggle, maar houdt ons wel in balans.
Heleen: Claire denkt nog steeds dat zij 36 uur in een dag heeft.
Claire: Er is inderdaad niet veel tijd voor rust. Dit komt deels ook doordat ik mijn kernwaarde “zingeving/purpose” echt uit mijn werk en Leading Doctors haal. Daarnaast haal ik veel voldoening uit kleine dingen met het gezin. Maar de werk/privébalans bij mij blijft lastig en ik blijf daarmee worstelen. Soms ga ik bewust even ”uit”, dan ga ik hardlopen, mediteren of bijvoorbeeld uit eten met mijn man. Het is ook erg fijn dat we nu buiten wonen en je dan echt uit de drukte kunt gaan.
MAN/VROUW VERSCHILLEN
Zien jullie verschillen tussen mannen en vrouwen?
Claire: Ik vind dit een heel ingewikkeld onderwerp. Het is er, maar als je het gaat benoemen dan polariseer je het ook direct. Terwijl ik meer ben van: “we zijn allemaal mens met onze eigen mogelijkheden en laten we die diversiteit benutten”. Dit vind ik veel belangrijker dan de verschillen te benadrukken. Laten we kijken naar wat ieder mens uniek maakt.
Heleen: Om heel eerlijk te zijn, zijn wij ook niet bezig met vrouwelijk leiderschap versus mannelijk leiderschap. Wij doen gewoon wat we willen met de groep die er is. Neem jezelf en je collega’s serieus en probeer er samen wat moois van te maken.
Claire: Ik ben wel blij dat er vrouwen zijn die het onderwerp op de kaart zetten. Alleen zijn wij meer van het type: “we doen het gewoon”. En we doen het op de manier die wij belangrijk vinden, waarbij we ons door niemand uit het veld laten slaan.
ZINGEVING
Wat vinden jullie het leukste aan jullie vak?
Claire: Als huisarts vind ik het een voorrecht om zo dichtbij mensen te komen bij zulke grote momenten in het leven. Ik kan en mag in ieder huis op de rand van het bed zitten. Ik vind dat een unieke positie met een unieke kijk in de samenleving. Die bevoorrechte positie mogen we als arts ook nooit vergeten. Je bent op de meest kwetsbare momenten in iemands leven en momenten van schaamte en we mogen achter alle maskers kijken. Dat vind ik echt het mooiste van ons huisartsenvak.
Heleen: Met Leading Doctors vind ik vooral erg mooi dat we het echt samen doen. We hebben inmiddels ook een club om ons heen verzameld met gelijkgestemden, echt toppers. Hier delen we samen onze missie mee, die we stap voor stap uitdenken en uitrollen. Persoonlijk sta ik heel graag in een groep, kijken wat er gebeurt om ze verder te kunnen helpen of een taboe te doorbreken. Als coach geeft het me voldoening als ik mensen, met voor mij een kleine moeite, echt verder help. Daar word ik weer heel blij van. Daarnaast het ondernemen an sich, dat vind ik echt het leukste wat er is, en vooral samen met Claire. Dikke vriendinnen en businesspartners.
Claire: Wat ik het leukste vind van Leading Doctors, is dat er zoveel bevlogenheid en zingeving in de zorg zit, dat wij alleen maar hoeven te zeggen: het mag. Het enige wat wij in de trainingen hoeven te doen is wat aangeleerde “shit” er vanaf poetsen. Zeggen: “Wees jezelf, houd het vuurtje maar aan”. Het vuur is namelijk al aan binnen de zorg, wij hoeven alleen maar wat dekens eraf te halen. Met Leading Doctors hebben we namelijk twee doelen: de trainingen geven om het vuurtje gaande te houden en anderzijds is het de beweging naar bevlogen dokters, waarbij mensen verbonden raken en zichtbaar worden. Met Leading Doctors organiseren we elke derde donderdag van de maand “Connecting the Docs”, waarbij we krachten bundelen en mensen met elkaar kunnen verbinden die hetzelfde gedachtegoed delen.
Zijn er ook nadelen?
Claire: Ieder werk komt met corvee, maar het typeert ons: we doen het gewoon en we klagen er niet over. Dokters kunnen best heel erg klagen, daar kunnen ze heel veel energie in verliezen. Ik heb besloten dat niet te doen!
Luister ook naar de podcast van redactielid Hiltje Oude Luttikhuis met Claire Loots.
Op de hoogte blijven van Heleen Esser en Claire Loots? Zie de website van Leading Doctors en Geneeskeuze, LinkedIn en Instagram.
Reactie schrijven