Dr. Marlies Schijven is chirurg, hoogleraar, Chief Medical Information Officer bij het ministerie van VWS en medeoprichter van Prullenbakvaccin. Zij werd geïnterviewd door Jasmijn Valkenburg.
Beknopte biografie
1988-1989: Design Academy Eindhoven
1989-1993: Gezondheidswetenschappen (Cum Laude)
1993-1998: Geneeskunde, Maastricht (Cum Laude)
1998-2006: Opleiding Chirurgie met specialisatie gastro-intestinale laparoscopische operaties in Eindhoven en Rotterdam
2005: PhD in virtual reality simulation techniques for laparoscopic cholecystectomy
2007-heden: Co-founder Dutch Society for Simulation in Healthcare
2009-2015: Staflid Chirurgie, Amsterdam UMC
2014-heden: Founder and President of the WATCH Society
2015-heden: Professor Chirurgie Amsterdam UMC – Universiteit van Amsterdam, in het bijzonder Serious Gaming, Simulation and Applied Mobile Healthcare
2016-heden: Projectleider e-health, Nederlands Federatie van Universitair Medische Centra (NFU)
2017-heden: Section editor mHealth of the British Medical Journal BMJ Innovations
2019-heden: International Advisory Board Member of the Lancet Digital
2019-heden: Toezichthouder Academy ‘Het Dorp’
2020-heden: Chief Medical Information Officer (CMIO) van Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)
2021-heden: Co Editor in Chief Sage Journal Simulation & Gaming
Mei 2021-heden: Co-founder Prullenbakvaccin
Juli 2021-heden: Raad van Toezicht van Meander Medisch Centrum
Quote: “Il faut le faire.”
Leeftijd: 51 en vrolijk ‘counting’
Kinderen: Geen
Hobby’s: Sparky (Australische Terriër, hond), varen, internet en ook schoenen
Wat zijn uw goede eigenschappen: Ik heb doorzettingsvermogen, lef en ben niet bang. Ik weet niet of intelligentie een goede eigenschap is, maar wel het goed gebruik maken ervan. Ik let daarnaast niet op een uurtje meer of minder.
Wat is uw talent: Creatief nadenken en vooral denken in (andermans) mogelijkheden. Proberen beperkingen en problemen op te lossen, het liefst zo simpel mogelijk.
Favoriete boek: Sjakie en de chocoladefabriek
Kijktip: Better call Saul, spinoff van Breaking Bad op Netflix. Daarnaast natuurlijk de klassiekers: the Matrix, the Godfather, Pulp Fiction, Scarface, Intouchables en Silence of the Lambs
Favoriete zanger: Bryan Ferry, Roxy Music
Favoriete kledingstijl: Jeans en een goed wit T-shirt. Het liefst wel met een goede hak of mooi schoentje en een lekker tasje.
Wie inspireert u: Grant Achatz, chef van restaurant Alinea in Chicago die verhalen maakt met eten. Daarnaast Marina Abramović en Ulay, zij maken “performing” arts. Dat moet je echt een keer gezien hebben. Ook Teun Toebes, krullenbol in de zorg en meneer Toeti, de verkeersregelaar in de buurt die iedere ochtend als hij er staat de kaas van zijn broodje haalt om stiekem aan Sparky te voeren tijdens het uitlaten. Tot slot iedereen die zijn mond open durft te doen. En Marcel Levi of course!
Huidige functie: Hoogleraar Chirurgie Amsterdam UMC
Nevenfuncties:
· Chief Medical Information Officer Ministerie VWS
· Projectleider E-health NFU
· Toezichthouder Academie ‘Het Dorp’
Jasmijn sprak met Marlies gedurende de Corona pandemie via Zoom. We hebben afgesproken elkaar te tutoyeren.
CARRIÈRE
Welke beslissing was voor jou in je carrière het meest doorslaggevend?
Ik heb best een bijzondere route gevolgd qua carrièrepad. Ik heb eerst een jaar de Design Academy gedaan, en daarna heb ik gezondheidswetenschappen gestudeerd. En daarna pas geneeskunde. Ik ben altijd goed in staat geweest om kansen te duiden, ook als die een beetje ongebruikelijk zijn. Uiteindelijk moet je zelf door de deur heen lopen en gewoon ook je best doen. Ik denk dat ik dit altijd wel heb gedaan. Het allerbelangrijkste is dat je niet bang moet zijn, want waar zou je bang voor moeten zijn? Dit zie ik bij vrouwen eigenlijk toch wat vaker. Vrouwen vinden het moeilijker om ergens credits voor te nemen of zich ten bate van zichzelf uit te spreken. Hier heb ik gek genoeg zelf tijdens de opleiding geen last van gehad. Ik was een tijd lang het enige meisje in opleiding tot chirurg het ziekenhuis, en was ‘one of the boys’. En ze waren best wel trots op hun enige meisje.
Hoe kwam je bij de chirurgie?
Toeval. Ik dacht van tevoren dat ik nooit chirurgie zou willen doen. Ik heb mijn hele coschap Chirurgie het Catherina ziekenhuis gelopen, waar ik het ontzettend leuk heb gehad en veel heb gelachen. Ik voelde me daar thuis. Het is geen vreselijke harde club, zoals elke coassistent denkt. Ik vond het leuk om creatief na te denken, iets te maken en iets op te kunnen lossen. Ik werd toen ik solliciteerde voor de opleiding ook aangenomen voor de regio Amsterdam, maar heb dat destijds uiteindelijk niet gedaan vanwege mijn zieke ouders. Ik ben in regio Maastricht, in het ziekenhuis in Eindhoven gebleven. Alhoewel ik graag naar Amsterdam wilde, heb ik daar nooit spijt van gehad. En uiteindelijk ben ik daar dus toch terecht gekomen.
Destijds vond ik het wel balen om die keuze te moeten maken, maar er was eigenlijk geen andere optie gegeven de situatie. Ik ben aangenomen voor de opleiding Chirurgie om hoe ik ben. Ik ben van nature heel vrolijk en mensen vonden het fijn om met me te werken. Je rolt alleen maar ergens in en je wordt alleen maar ergens voor gevraagd als je in positieve zin opvalt. Ik was nooit gevraagd voor de posities waar ik in zit als ik niet was opgevallen. Je valt op door te doen wat bij je past en daar ook echt voor te gaan. Ik zie ook wel eens studenten die huilend bij me komen omdat ze een 6 hebben gekregen. Dan vraag ik: “Waarom verdien je die acht dan?” Als iemand dan komt met een zielig verhaaltje waar mijns in ziens niet zoveel achter steekt, dan ben ik snel klaar. Als je er bewust voor kiest om die 6 te krijgen omdat je andere dingen belangrijker of leuker vindt, dan is het ook fair dat je geen 8 krijgt. Sommige mensen hoef je gelukkig niet te motiveren. Die mensen komen er omdat ze doen wat bij hun past.
Wat is voor jou het meest bijzondere moment in je carrière geweest?
Dat vind ik een hele moeilijke vraag. Natuurlijk heb je altijd patiënten die me bij zijn gebleven of situaties die je persoonlijk goed of geen goed hebben gedaan. Het is eigenlijk een aaneenschakeling van momenten. Dat zou het ook moeten zijn, het is het palet aan ervaringen dat je kleurt als persoon. Er zijn wel key moments geweest, bijvoorbeeld toen ik besloten had om hier in het AMC te gaan werken of om bij het Ministerie van VWS te werken. Het zijn allemaal keuzes, maar durf ze bewust te maken. Ik denk dat dit wel een belangrijke insteek is. Bedenk altijd wel of je iemand anders, of jezelf daarmee schaadt. En ja, bij moeilijke keuzes ben je soms uitleg verschuldigd, maar dat kán ook je als je ergens voor staat. Dat zou ik vrouwen wel mee willen geven: trek die hakken aan en laat zien wie je bent. Je krijgt er misschien vragen over, maar dat maakt niet uit, durf je laten zien. Als je dat niet doet, ook prima, maar dan ga je het denk ik veel moeilijker krijgen. Dan kom je namelijk voor je het weet in de pool van mensen terecht die een richting opgaan, simpelweg omdat andere mensen zeggen dat het een belangrijke richting is.
Opereren of onderwijs?
Op de OK vind ik niks zo leuk als met mijn jonge collega’s iets voor elkaar te boksen. Hoe leuk is het als je ziet dat iemand zelfvertrouwen krijgt en beter wordt. Als een collega een dag van tevoren bij me komt met “Ik heb er zus en zo over nagedacht, wat vind je hiervan”, dan ben ik om. Dan mag je van mij alles doen, binnen de grenzen met wat je kan en soms help ik iemand er dan ook een beetje overheen. Mensen die halverwege een OK binnenwandelen, niet weten om wie het gaat, gaan inwassen en de operatie willen overnemen zonder dat ze deze voorbereid hebben? “Echt niet”, denk ik dan. Dat kan ik niet uitleggen naar mezelf en ook niet naar de patiënt. Bovendien vind ik dat gewoon niet de manier dat je erin moet staan. Ik zorgde er vroeger voor dat ik me echt verdiept had in de patiënt waarvoor ik op het programma stond om mee te opereren. En dat ik in principe ook van te voren overlegde met degene met wie ik de operatie ging doen. Dit, omdat ik van nature vond dat als ik het voorrecht heb om dit te doen, ik ook moet weten om wie en waarover het gaat. Ik ben niet van de zesjescultuur. Daarom ben ik waar ik nu ben. Ik heb een paar mensen in mijn onderzoeksteam waarin ik dat herken. Daar wordt iedereen heel blij van, en die persoon zelf nog het meest.
Wat vind je van promotie om in opleiding te komen?
Ik ben tijdens mijn opleiding gaan promoveren. Ik heb ook geen cent onderzoekssubsidie gekregen. En dat ging kon prima.
Vind je dat niet erg?
Nee, helemaal niet erg. Dit heeft ervoor gezorgd dat ik nóg scherper moest leren prioriteren. Het geeft een hele boost als het lukt en zorgt ervoor dat je niet vier jaar uit de kliniek hoeft. En het geeft je bepaalde voorrechten -omdat je hard werkt en mensen dat zien.
Heeft social media veel bijgedragen aan je carrière?
Visability counts. Zonder social media had ik de ‘kinder stoma app’ bijvoorbeeld nooit voor elkaar gekregen. En was ‘prullenbakvaccin’ nooit zo’n begrip geworden. Ook VWS heeft me destijds benaderd via LinkedIn; waarna ik natuurlijk wel netjes gesolliciteerd heb. Soms kijken collega’s mij raar aan dat ik zo actief ben op social media. Dat wordt wel minder, men vraagt me nu wel vaker om advies en ‘hoe dat ook zo te doen’. Ik leg dan wel uit: dit is niet iets van het laatste jaar, ik doe dit al jaren. Echt podium krijgen via socials lukt natuurlijk ook niet zomaar.
LinkedIn of Instagram?
Ik ben sinds drie maanden pas actief op Instagram. Daarvoor had ik daar niet zoveel mee. Door de kinder stoma app ben ik gaan nadenken: voor wie doe ik het nu eigenlijk? Jonge mensen zitten niet op LinkedIn en ik vind het dan ook belangrijk om op Instagram te posten. Ik had een post op Instagram gezet en zo al snel 10.000 likes en 1.000 volgers erbij. Je moet het natuurlijk niet doen voor de volgers, maar als je authentiek post en je informatie hebt die mensen waardevol vinden dan kan het hard gaan.
Je zit heel erg in de e-health. Je bent bezig met virtual reality. Je eerste artikel was al in 2005 over virtual reality. Dat is best lang geleden. Hoe komt het dat je deze inzichten eerder hebt dan anderen?
Dit komt omdat ik Design Academy heb gedaan waarbij je creatief leert nadenken over problemen. Als er een product is, wat voor iets anders is ontwikkeld, dat ergens anders ook goed past, ga ik niet zelf iets nieuws ontwikkelen. Dan bedenk ik: zou het daar ook passen en onder welke voorwaarden en condities zou dat dan kunnen? Mijn promovendi zoeken bijvoorbeeld uit waar een stukje technologie past en waar niet. Wat zijn de dingen waar je over moet nadenken? Iedereen vindt het tegenwoordig sexy om alles live te doen zoals live opereren. Ik vraag me dan af: waarom zou je eigenlijk willen livestreamen? Is het toch niet beter om je video een half uur later uit te zenden zodat je ook niet onder de stress staat van het livestreamen zèlf? Maar ook: kán het überhaupt wel, is de wifi goed genoeg en kan je wel goed meekijken als de camera ergens ver boven de ogen zit? Op die manier leer je en dat vind ik leuk om te doen.
Heb je tips en tricks voor jonge dokters om jezelf te blijven en je vrouwtje of mannetje te staan? Belangrijk is dat je authentiek bent en blijft, dat is soms moeilijk. Als iedereen één kant op kijkt en jij vindt of wilt iets anders, dan kun je jezelf hierin uitzonderen. Dat kan ook best kwetsbaar of eenzaam voelen. Het is iets wat gewoon ook niet ín iedereen zit, en als dat wel zo is, wat je dan ook nog aan moet durven. Niet iedereen kan dat en dat snap ik heel goed, maar dan loop je wel het risico dat je niet bovenuit gaat steken. Dus ga op zoek naar waar je goed in bent en ga daarvoor. Ik heb een hekel aan slagzinnen of motto’s, maar voor mij geldt wel ‘Il faut le faire’. Als je voelt in je haarvaten dat je iets moet doen, dan moet je dat doen en dan is het ook gewoon goed. Als je het maar aan jezelf kunt blijven uitleggen. Als iedereen zegt ‘trauma, dat is wat je moet doen’, maar dat past niet bij je, doe het dan gewoon niet. Gut feeling is zo belangrijk. Als dokters zijn we heel erg in staat om jezelf weg te cijferen, dat doe je als arts ook veel in de patiëntenzorg. Dat is niet erg, als je het je maar beseft. Als het maar een goede beslissing is voor jezelf.
PERSOONLIJK LEVEN
Hoe houd je je privéleven in balans met werk?
Ik had hiervoor een vriendje dat ook in de artsen toestand zat, dat werkte niet. Ik heb geluk vind ik dat ik nu een man heb die architect is, en die heel hard moet lachen om dit soort omgevingen. Chirurgen vinden zichzelf stiekem vaak geweldig en gedragen zich heel belangrijk. Ik moet daar vaak heel hard om lachen. Het grappige is dat de meeste vrouwen hier bij Chirurgie in het AMC een partner hebben die juist niets met Heelkunde te maken hebben, en die ook wel wat vinden van ‘het wereldje’. Dat houdt je wel nuchter.
Kiezen tussen werk of paar dagen vrij?
Lekker op vakantie. Dat kan dus als je de rest maar goed organiseert. Ik heb bijna nooit in de avond aan mijn proefschrift gewerkt. Ik had wel het geluk dat mijn promotie voor een groot deel draaide om VR simulatoren, en dat ik op de congressen waar dat ding stond, vaak mijn data kon verzamelen. Bedenk je bij een promotietraject dat je kiest voor iets wat bij je past. Als je moet ploeteren op een onderwerp wat niet zo goed bij je past, ook al is het een rijdende trein, word je daar dan blij van?
Wie is jouw rolmodel?
Marcel Levi. Ik ken hem al heel lang. Ik ben hoogleraar geworden omdat Marcel mij ‘herkende’ en letterlijk mailde tijdens kerst: “Ga jij je titel maar uitzoeken”. Marcel is iemand die bepaalde kwaliteit en vooral autonomie herkent en erkent. Met autonomie bedoel ik overigens niet dat je je als een soort olifant in een porseleinen kast moet gaan gedragen zonder respect voor anderen. De reden dat ik op social media zo ‘resoneer’ is omdat mensen dit ook zien en waarderen. Ik vind dat ik in mijn rol als arts en hoogleraar ook soms tegen bierkaai moet durven vechten en daarom uit ik me. Als je mijn posts naleest op LinkedIn zijn het best pittige posts, maar ik val niemand persoonlijk aan. Je leest vaak mijn verbazing over iets wat ik niet snap, en ik vraag dan of iemand me het uit kan leggen. Dat kan soms een gevoelig thema zijn, meestal zelfs, anders is het ook niet relevant. Ik denk maar: ik ben niet gek, dus als ik iets niet snap of heel raar vind, dan vraag ik me dat gewoon publiek af. Daar ontstaan bijzonder interessante discussies onder. Zo kom je samen verder en daar word ik een blij mens van.
PRULLENBAKVACCIN
Het Prullenbakvaccin is een initiatief van artsen, opgericht door Marlies Schijven, Bernhard Leenstra, Marco Blanker en Anees Saban (ook wel genoemd ‘de Prullenbakkies’). Dit initiatief zorgt ervoor dat vaccinaties niet in de prullenbak worden gegooid, maar kunnen worden gebruikt door mensen die sneller hun prik willen halen tegen Corona. Want elk vaccin dat ongebruikt de prullenbak in gaat is er één te veel.
Hoe ben je op het idee van het Prullenbakvaccin gekomen?
Collega’s van mij herkenden het probleem van vaccinaties in de prullenbak mikken omdat ze die niet kwijt konden. Als iedereen dit probleem heeft, dan moet daar toch iets op te verzinnen zijn. Na een oproep op LinkedIn ging ik samen met Anees Saban en Bernard Leenstra aan de slag en hebben we de website in het weekend in elkaar geklust. Marco sloot zich in dat weekend ook aan. De site hebben we toen op maandag om 11:00 uur online gezet waarna iedereen aan de lijn hing; van RTL en Beau tot de dagbladen. Het Prullenbakvaccin is echt een initiatief vanuit artsen. We gaan nergens tegenin, we schuiven geen vaccins, we ondersteunen het beleid en we doen er niemand kwaad mee. Iedereen kan hierdoor een prik halen. Bottom line: je moet het niet in de prullenbak flikkeren.
Op de hoogte blijven van Marlies Schijven? Zie haar actieve accounts op LinkedIn en Instagram.
Reactie schrijven