Jolien Bueno de Mesquita

Beknopte biografie:

Joliens eerste reactie op mijn verzoek voor een interview is: "dit is een mooie aanleiding om een paar nieuwe hakken aan te schaffen!" En dat is de spirit. Ik ontmoet Jolien voor het interview in Den Haag bij restaurant Cortenaer, waar we heerlijke ravioli eten.  

Waarom ben je Geneeskunde gaan studeren?
Ik denk dat het er al vanaf jongs af aan in zat. Mijn ouders waren tropenarts in een lepraziekenhuis in India en we hebben daar tot mijn vijfde levensjaar gewoond. Het ziekenhuis was op het platteland en ik liep dagelijks in het ziekenhuis tussen alle patiënten door. Daar is het idealisme van mijn ouders denk ik toch wel op mij overgeslagen.

Waar wilde je in specialiseren na je studie Geneeskunde?
Tijdens mijn opleiding heb ik mijn keuzecoschappen en oudste coschap bij de chirurgie in het Reinier de Graaf ziekenhuis gedaan. Het was namelijk mijn doel om chirurg te worden. Toen ik in 2003, na één jaar ANIOSen, werd voorgedragen voor de sollicitatie ben ik het niet geworden. Ik had het afgelegd in de opleidingsronde tegen mannen van dertig jaar, die tevens gepromoveerd waren. Toen bedacht ik me: man worden ambieer ik niet, maar promoveren lijkt me leuk! Ik was al bezig met onderzoek naar borstkanker en met behulp van de toenmalige opleider uit het Reinier de Graaf ziekenhuis heb ik toen een PhD plek weten te bemachtigen bij het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis.

Hoe was je tijd als promovendus?
Promoveren was met vlagen echt doorbijten, maar ik heb er ontzettend veel van geleerd. Naast mijn onderzoek naar borstkanker zat ik ook in het bestuur van de Borstkankervereniging Nederland. De werkzaamheden binnen zo’n bestuur geven je de mogelijkheid om grenzen te verleggen en bruggen te bouwen. Ik werkte daar in de tijd dat Pink Ribbon is opgericht door consultants uit hetzelfde bestuur. Het was heel bijzonder om mee te maken dat het echt een hype werd en er elk jaar meer fondsen werden geworven voor nieuw onderzoek.

Tijdens mijn PhD merkte ik dat ik het opereren en de werkdruk die ik als ANIOS chirurgie had ervaren helemaal niet miste. Ik vond de mammachirurgie heel interessant, maar ik zag mijzelf dat werk niet combineren met een gezin. Ik zocht ook meer langdurig patiëntencontact in mijn werk. Mijn onderzoekssubsidie was voor vier jaar, maar na twee jaar wist ik dat ik na mijn promotie geen chirurg wilde worden. Dit gaf mij twee jaar om na te denken wat ik dan wel wilde gaan doen.

Hoe ben je uiteindelijk in de psychiatrie terecht gekomen?
Tijdens een periode waarin ik verschillende specialismen aan het afwegen was, kwam ik heel toevallig de opleider van de psychiatrie tegen. Hij heeft mij enthousiast gemaakt en mij zo ongeveer de opleiding in gekletst. Ik heb uiteindelijk voor de psychiatrie gekozen vanwege mijn nieuwsgierigheid naar mensen en hun beweegredenen. Ik heb formeel gesolliciteerd, maar hoorde later dat ik een voorkeursplek had. Dat was heel fijn want zo kon ik direct vanuit mijn promotie en zwangerschapsverlof instromen in de opleiding. In het begin was het echt zwaar. Ik had helemaal geen klinische ervaring binnen de psychiatrie en ik was blij als ik even een wondje kon hechten!

Wat mensen zich vaak niet beseffen is dat je als psychiater ook heel veel leert over groepsdynamiek en besturen van een organisatie. Mijn bestuurlijke ambities sloten hier goed bij aan en dit was nog een reden om voor de psychiatrie te kiezen.

De afgelopen jaren heb je klinisch werk met management gecombineerd, hoe beviel dit?
Naast mijn werk als psychiater heb ik heb vier jaar de rol van zorgmanager bekleed. Het is mijn ambitie om de zorg voor een grote groep psychiatrische patiënten kwalitatief te verbeteren. Vanuit de rol als zorgmanager heb ik een polikliniek in Rotterdam opgezet en meer recent in Den Haag een flinke polikliniek met zorgprofessionals inhoudelijk geleid. Het was een divers veld wat het hele spectrum van primaire preventie, eerste en andershalvelijnszorg (via praktijkondersteuners GGZ en consultatie) tot curatieve en chronische zorg omvatte.

Ik ben er achter gekomen dat management soms meer om processen gaat dan om de inhoud van zorg. Na enige jaren in deze rol merkte ik dat ik niet meer de kwaliteit van zorg kon leveren die ik wilde leveren en dat ik het systeem onvoldoende kon beïnvloeden. Ook mijn klinische werk raakte steeds meer in de verdrukking en hierdoor ervaarde ik niet de voldoening die ik in het begin had gehad. Afgelopen mei heb ik de management rol neergelegd. Nu heb ik weer meer tijd om patiënten te zien, anderhalvelijnszorg in de huisartsenpraktijk te doen, onderwijs te geven en AIOS te begeleiden. Hier geniet ik enorm van!

Wat was de reden om een eigen bedrijf te starten?
Ik had al langer ambitieuze plannen, maar vanwege de hoge werkdruk en de krappe budgetten was er geen ruimte voor veranderingen. Daarom kwam ik op het idee om voor mezelf te beginnen. Op een namiddag in 2017 heb ik “JBM consultatie en coaching” opgericht en geregistreerd bij de Kamer van Koophandel. Het uitdenken en vormgeven van mijn eigen bedrijf vind ik heel leuk om te doen. Mijn visie bestaat nu uit drie onderdelen: advies, coaching en onderwijs. Later hoop ik ook nog een zorgdeel op te bouwen. Het staat nog in de kinderschoenen, maar ik ben bezig met het ontwikkelen van onderwijsmateriaal over medisch leiderschap en ik heb verschillende coachingstrajecten.

Eerder dit jaar heb ik een consultatie project voor een grote huisartsenpraktijk uitgevoerd. Hier kwam de kennis van mijn promotie over prognostische modellen en algoritmes mooi samen mijn kennis en expertise als psychiater. Huisartsen krijgen door nieuwe regelgeving veel chronische psychiatrische zorg vanuit ziekenhuizen en GGZ instellingen op hun bord. Ik ben als onderzoeker in hun management informatie systeem met anonieme patiëntdata gedoken en samen hebben we een algoritme bedacht om hoog risico patiënten en patiënten die extra controles nodig hebben vanwege bepaalde psychofarmaca op te sporen. Hierdoor hebben de huisartsen meer inzicht en grip op de psychiatrische problematiek binnen hun praktijk. Dat scheelt tijd en het verbetert de zorg.

Hoe creëer je een goede werk-privé balans?
Dit is een dynamisch proces. Cynische mensen zullen het een continu gevecht noemen en positieve mensen (zoals ik) een continue uitdaging! Ik heb drie kinderen, mijn werk als psychiater, mijn eigen bedrijf en een werkgroep van een wetenschappelijke vereniging. Momenteel ben ik bezig met de balans weer een beetje terug te brengen en tijd te maken voor leuke dingen zoals dit soort etentjes. Uiteindelijk vind je je weg wel weer, word je flexibel en leer je goed nee te zeggen. Dat thuis de spaghetti soms door de lucht vliegt hoort er gewoon bij. Daarnaast hebben we de taken thuis goed verdeeld, hebben we grootouders die oppassen en een hulp in de huishouding.

Heb je een rolmodel?
Ik ben echt een LinkedIn junk. Van LinkedIn haal ik veel interessante artikelen en kom ik ontzettend veel inspirerende en diverse rolmodellen van binnen maar zeker ook buiten de zorg tegen. Zo volg ik al een tijd Jeanine Hennis-Plasschaert omdat ik het een bijzonder, inspirerend en mooi mens vind. Ik bewonder ontzettend hoe zij als ‘buitenstaander’ en vrouw een toch hiërarchisch georganiseerd ‘mannen’-departement voor zich gewonnen heeft. Ze is stevig, kritisch en toch vrouwelijk gebleven.

Daarnaast vind ik Carina Hilders een inspirerende vrouw en een goede leider. Zij is hoogleraar medisch leiderschap en managing director van het Reinier de Graaf ziekenhuis. Ze combineert deze rollen nog steeds met klinisch werk. Bij de Federatie van Medisch Specialisten heeft ze taboes doorbroken met onderwerpen als transparantie in de zorg en door het accent te leggen op wat de maatschappij van ons als dokters nodig heeft. Door de jaren heen hebben onze paden zich meerdere malen gekruist. Wat ik bewonder is dat ze altijd zichzelf blijft en mensen ontzettend weet te motiveren, al dan niet met een portie gezonde droge humor.

Wat zijn jouw ambities voor de toekomst?
Momenteel ben ik in een periode van mijn leven waar ik de zaken weer eens rustig op een rijtje wil zetten om te onderzoeken waar ik hierna mijn aandacht op wil richten. Een periode waarin ik de ruimte neem om naast mijn werk als psychiater wat ideeën verder uit te denken, zoals bijvoorbeeld het verder ontwikkelen en laten groeien van mijn bedrijf. Ook vragen mijn drie kleine monsters om de nodige aandacht in deze fase!

Wat is de beste tip die je zelf ooit hebt gehad?
Ik zal nooit de volgende uitspraak vergeten van Ted Splinter, inmiddels overleden, oncoloog en destijds opleidingsdirecteur van het Erasmus MC. “Tussen je twintigste en dertigste levensjaar bepaal je de grootte van het voetbalveld waar je de rest van je leven op speelt. Je kunt er een kelder onder graven of een verdieping op bouwen maar groter wordt het niet.” Ik heb dit ter harte genomen omdat ik denk dat je met name deze periode moet gebruiken om te ontdekken wat je leuk vindt en waar je de focus op wilt leggen. Probeer jezelf zo breed mogelijk te ontwikkelen en neem alle kansen die voorbijkomen serieus in overweging.

Heb je nog een tip voor jonge dokters?
Laat jezelf niet gek maken want je bent niet voorbestemd voor één specialisme. Uiteindelijk kan en moet je het vak naar je hand zetten. De allerleukste werkplek maak je zelf. Als algemeen psychiater zie ik mijn vakgebied in de breedte en zoom ik in op de gedeelten die ik interessant vind. Dat kan ik iedereen aanraden.